Có hai hệ thống giáo dục ở bậc sau trung học của Mỹ, đó là hệ thống đại học 4 năm (four-year university/four-year college) và hệ thống Cao đẳng Cộng đồng. Cụm từ “đại học Mỹ” được dùng để gọi các trường thuộc hệ thống đại học 4 năm. Các trường đại học Mỹ có thể được phân loại thành các hệ thống khác nhau dựa trên các tiêu chí khác nhau, ví dụ như tư nhân – công lập, National University – Liberal Arts College, chương trình học (kĩ thuật, kinh doanh, nghệ thuật, quân sự…), vị trí địa lý.. Cách phân loại nổi bật nhất là chia các đại học Mỹ thành 2 hệ thống: National University, và Liberal Arts College.
1. Đại học Quốc Gia (National University)
National University đào tạo theo chiều rộng, bao gồm các ngành học đa dạng của bậc đại học (undergraduate), thạc sĩ (master’s degree) và tiến sĩ (doctoral degree). Nhiều National University đầu tư chuyên sâu về nghiên cứu khoa học và học thuật và được chính phủ đài thọ các đề tài nghiên cứu. Ngoài ra, các National University cũng có một nhiệm vụ ngầm là nghiên cứu ra các đề tài mang tính thực tiễn cao cũng như có tầm cỡ thay đổi thế giới (ground-breaking researches).
- Chương trình học
- Chương trình học tập trung vào kiến thức và kĩ năng chuyên môn cho những ngành nghề cụ thể, song song với chương trình giáo dục liberal arts.
- Các NU có nhiều ngành học và khóa học đa dạng, phục vụ cho nhiều lĩnh vực khác nhau, trong đó có các ngành học liên quan đến các nghề nghiệp cụ thể, và có những trường con chuyên về các lĩnh vực khác nhau.
- Các ngành khoa học tự nhiên và khoa học kĩ thuật có chương trình học chuyên sâu, nâng cao, đi cùng với nghiên cứu và thí nghiệm.
- Hầu hết các trường NU có chương trình giáo dục sau đại học, ví dụ như chương trình đào tạo bằng Master, bằng Doctorate, hoặc bằng chuyên ngành.
- Một số NU như Harvard, Yale có trường con dành riêng cho giáo dục bậc đại học.
- Môi trường học tập
Các NU tập trung nhiều nguồn lực vào nghiên cứu khoa học và giảng dạy bậc cao học.
- Tỉ lệ giáo viên/sinh viên là 1:30 đến 1:200.
- Tương tác 1:1 và quan hệ cá nhân giữa giáo viên và sinh viên khá hạn chế.
- Một số lớp học được giảng dạy bởi các trợ giảng của giáo viên, thường là các sinh viên cao học.
- Giáo viên ở NU thường có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu và làm việc trong các lĩnh vực chuyên môn.
- Sinh viên có nhiều cơ hội tham gia vào các dự án nghiên cứu cùng với giáo viên.
- Các trường NU có cơ sở vật chất phát triển cho việc nghiên cứu như nguồn vốn dồi dào, thư viện lớn, phòng thí nghiệm với nhiều thiết bị hiện đại.
- Một số trường đại học có quy mô như NU nhưng có môi trường giáo dục bậc đại học giống như một trường LAC, ví dụ như Harvard University hoặc University of Chicago.
- Cộng đồng sinh viên
- Tất cả các trường NU đều là trường giáo dục đa giới.
- Các NU có 5000 – 60000 sinh viên bậc đại học.
- Các sinh viên NU nói chung không có nhiều ý thức cộng đồng và tinh thần gắn bó với trường.
- Hỗ trợ tài chính
Các trường LAC cung cấp cả học bổng và hỗ trợ tài chính cho học sinh quốc tế, và có quỹ hỗ trợ tài chính lớn hơn nhiều quỹ của các trường NU.
|
Ưu điểm
|
Nhược điểm
|
|
|
2. Đại Học Liberal Arts (Liberal Arts College)
Liberal Arts là chương trình học đại học (curriculum) tập trung truyền đạt các kiến thức tổng hợp (general knowledge) cũng như phát triển khả năng tư duy, sáng tạo, tổng hợp kiến thức và suy nghĩ có phân tích của học sinh. Khái niệm Liberal Arts bắt nguồn từ quan điểm giáo dục Châu Âu, nhằm đào tạo các nhà lãnh đạo có kiến thức rộng về nhiều mặt và có khả năng gây ảnh hưởng lên số đông nhờ khả năng truyền đạt thông tin vô cùng hiệu quả dựa trên kiến thức đa dạng của mình. Quan điểm giáo dục Liberal Arts cho rằng phần lớn các kiến thức đào tạo trong trường sẽ được đào tạo lại khi bắt đầu đi làm, và điều quan trọng là sinh viên được đào tạo tư duy sắc sảo và khả năng viết và giao tiếp tốt.
Như vậy, chương trình Liberal Arts không đi sâu vào một ngành nghề (specialization) nào mà tập trung vào đào tạo tư duy và cách suy nghĩ của học sinh. Liberal Arts bao gồm các môn khoa học tự nhiên và xã hội như Toán, Vật lý, Tâm lý, Xã hội học, Kinh tế học…. Các trường đại học giảng dạy theo chương trình Liberal Arts và chỉ tập trung vào đào tạo bậc đại học (undergraduate). Các trường đại học Liberal Arts lấy sự phát triển tư duy toàn diện của học sinh làm tiêu chí giảng dạy chứ không phải là các ngành học chuyên sâu. Tuy nhiên, học sinh của các trường đại học Liberal Arts sẽ có một định hướng ngành học rõ ràng (concentration/major), thường là sau năm thứ nhất hoặc thứ hai.
- Chương trình học
- Chương trình học tập trung vào chương trình giáo dục liberal arts nhiều hơn chương trình ở NU.
- Các ngành học và khóa học ở LAC không nhiều và đa dạng như ở NU. Phần lớn các LAC không có các ngành khoa học kĩ thuật và các ngành liên quan đến nghề nghiệp cụ thể.
- Các ngành khoa học tự nhiên ở LAC không chuyên sâu và kết hợp nghiên cứu nhiều như ở NU.
- Hầu hết các trường LAC không có chương trình giáo dục sau đại học.
- Môi trường học tập
- Các LAC tập trung nhiều nguồn lực vào việc giảng dạy bậc đại học.
- Tỉ lệ giáo viên/sinh viên là 1:20 đến 1:30.
- Tương tác 1:1 và quan hệ cá nhân giữa giáo viên và sinh viên rất tốt.
- Tất cả các lớp học đều được giảng dạy bởi chính giáo viên toàn thời gian của trường.
- Giáo viên ở LAC thường không có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu và làm việc trong các lĩnh vực chuyên môn vì họ dành nhiều thời gian cho việc giảng dạy hơn.
- Các trường LAC không có nhiều cơ sở vật chất cho việc nghiên cứu bằng các trường NU.
- Sinh viên không có nhiều cơ hội tham gia vào các dự án nghiên cứu cùng với giáo viên.
- Cộng đồng sinh viên
- Hầu hết các trường LAC là trường giáo dục đa giới. Có 46 trường LAC dành cho nữ và 5 trường LAC dành cho nam.
- Các LAC có 1000 – 5000 sinh viên bậc đại học.
- Các sinh viên LAC có ý thức cộng đồng và tinh thần gắn bó với trường cao.
- Hỗ trợ tài chính
Các trường LAC cung cấp cả học bổng và hỗ trợ tài chính cho học sinh quốc tế, và có quỹ hỗ trợ tài chính lớn hơn nhiều quỹ của các trường NU.
|
Ưu điểm
|
Nhược điểm
|
|
|
